Түркия мемлекетінің 97% территориясы Азияда, ал Еуропада – 3% орналасқан. Азиаттық бөлігі Кіші Азия немесе Анатолия деп аталады, ал еуропалық бөлігі — Шығыс Фракия немесе Румелия деп аталады. Стамбул қаласы арқылы Азия мен Еуропа арасындағы шекара өтеді. Босфор көпірі екі континентті символдық тұрғыдан байланыстырып, былайша айтқанда материалдық жағынан да байланыстырып тұр.
Түркияның көп бөлігі теңіздермен шайылады: Солтүстігінде Қара теңіз, батысында Мәрмәр теңізі мен Эгей теңізі, ал оңтүстігінде Жерорта теңізі. Географиялық тұрғыдан Түркия жеті аймаққа бөлінеді: Қара теңіз, Мәрмәр, Эгей және Жерорта теңізі аймақтары, Орталық Анатолия, Шығыс Анатолия және Оңтүстік-Шығыс Анатолия аймақтары.

Халқы
Қазіргі уақытта Түркияда шамамен 65-70 миллион адам тұрады, олардың көп бөлігі қала тұрғындары. Халықтың 82% -ы түріктер, 10,6% -ы күрдтер. Қалған бөлігін арабтар, гректер, армяндар, испандық еврейлер, черкестер және басқа да ұлттар құрайды.

Аумағы
Елдің аумағы 814 578 шаршы шақырымды құрайды. Түркия 81 илге (облыс) бөлінеді, ал әр ил бірнеше ауданға бөлінеді, барлығы 923 аудан. Статистикалық мақсаттарда илдер 7 аймаққа топтастырылған, бірақ бұл әкімшілік бөліну емес.

Климаты
Түркияның климатты аймақтарға байланысты өзгеріп отырады. Стамбұлда климат орташа, қыста орташа температура +4 °C, жазда +27 °C. Анталия жағалауында Жерорта теңізінің климаты басым, қыста температура +9 °C, жазда +29 °C. Тау шаңғысы курорттарына арналған ең жақсы уақыт — желтоқсанның ортасынан сәуірдің ортасына дейін.

Астанасы
Түркияның астанасы — Анкара қаласы.

Діні
Түркия халқының 98% -ы мұсылмандар, яғни Ислам дінін ұстанады. Мұсылмандар күн сайын 5 рет намаз оқуға, Рамазан айында ораза ұстауға міндетті. Ең маңызды діни мерекелер — Рамазан мен Құрбан айт.

Тілі
Мемлекеттік тіл — түрік тілі. Кең таралған тілдер ішінде ағылшын және неміс тілдері, курорттық аймақтарда орыс тілі кеңінен қолданылады.

Валютасы
Ұлттық валюта — Түрік лирасы. Көптеген дүкендерде (супермаркеттерден басқа) АҚШ долларлары мен еуро қабылданады, бірақ ұсақ ақша қайтарылмайды. Барлық түрдегі чек және кредиттік карточкаларды пайдалану мүмкіндігі бар, бірақ әрқашан емес. Кредиттік карталарды пайдалану үшін қосымша салықтар салынуы мүмкін (көп жағдайда алдын ала хабарландырылмайды, қолма қол ақшаның 5-7% алынып қалуы мүмкін).

Түркияда кредиттік карталарды, мысалы, American Express, Eurocard, Diner’s Club, Visa және Mastercard пайдалана аласыз. Жол чектері Түркияда көп жерде қабылданбайды. Егер сіз жол чектерін қолдануды жоспарласаңыз, American Express және Thomas Cook сияқты халықаралық компанияларға сеніңіз. Түркияда банкоматтар ATM кең таралған, олардың көпшілігі шетелдік кредиттік карталарды қабылдайды және нұсқаулықтарда тілін ауыстыру функциясымен қамтамасыз етілген.

Виза
Қазақстан Республикасы мен Түркия Республикасы арасында жасалған Келісімге сәйкес Қазақстан азаматтары Түркияға келген күннен бастап 90 күнге дейінгі мерзімге визасыз жүре алады.

Жергілікті уақыт
Қазақстан және Түркия қалаларының арасындағы уақыт айырмашылығы: -2 сағат
Дүкендер мен дәріханалар әдетте 9.00-ден 21.00-ге дейін жұмыс істейді, жексенбі күндері кезекші дәріханалар және кейбір ірі дүкендер жұмыс істейді. Курорттық аймақта көптеген дүкендер соңғы тұтынушыға дейін, яғни жаяу туристер ағыны саябырсығанша жұмыс істейді, бұл әдетте түнгі сағат 2 шамасын болады.

Транспорт
Автобус — Түркияда ең танымал транспорт түрі. Такси алуға болады, оларда әрқашан таксометр орнатылған (түнгі уақытта 24:00-ден 6:00-ге дейін екі есе тарифпен жұмыс істейді). Күндізгі уақытта долмуштар жұмыс істейді. Долмуш — Түркияға тән маршруттық такси. Ол отырғызу орындарына қарай кетеді және таксиге қарағанда әлдеқайда арзан. Әр жолаушыдан алынатын баға бірдей, бірақ қашықтыққа байланысты өзгереді. Жол жүру құны ішкі тақтайшаларында көрсетілген.

Түрік асханасы
Түрік асханасының негізгі тағамдары: сиыр еті (сирек қой еті), бұршақтар, көкөністер (қызанақ, пияз, сарымсақ, баклажандар), түрлі дәмдеуіштер, күріш және нан. Танымал тағамдар негізінен тартылған еттен жасалған — бұл грильде немесе соуспен бұқтырылған кебабтар мен кефтелер. Тамақтанудың міндетті бөлігі — «мезе» — көптеген түрлі салқын тіскебасарлар (тамақ басында өзіңізді ұстамасаңыз, тек меземен тойып қаласыз). Түрік тәттілерін, әсіресе пахлава мен рахат-лукумды көруге тұрарлық. Сусындардың ішінде, Шығыстың басқа жерлеріндегі сияқты, ең танымалдары кофе мен шай.

Дүкендер
Түркия — киім құмарлар үшін арналған ел. Курортты қалаларда көптеген дүкендер бар, онда сіз ұзақ уақыт бойы киімдер мен аяқ киімдердің арасында жүріп таңдай аласыз және әртүрлі аксессуарларды таба аласыз. Дүкендер 9:00-ден 21:00-ге дейін жұмыс істейді, бірақ курорттық аймақтарда, туристер кешкі салқынмен жүре бастағанда да жұмыс істей береді, жұмыс уақыты әдетте белгіленбеген. Көбінесе дүкендер түнгі бір немесе екіге дейін ашық болады.

Электр энергиясы
Түркияда 220 В кернеумен жұмыс істейтін розеткалар бар, сондықтан еуропалық штепсельдерді алып келудің қажеті жоқ.

Кеден
Түркияға кез келген валюта кіргізу шектеусіз, бірақ 5000 АҚШ долларынан асатын сомаларды кеден декларациясында көрсету қажет. Түрік лираларын шектеусіз алып келуге болады, бірақ 100 АҚШ долларынан аспайтын эквивалентте ғана шығаруға рұқсат етіледі. Тұрмыстық қажеттіліктер үшін 400 дана сигарет немесе 50 сигара немесе 200 г шылымдық темекі немесе 50 г шайнамалы темекі, 1,5 кг кофе және 500 г шай, косметика, парфюмерия және азық-түлік, жеке қажеттіліктер үшін рұқсат етіледі. Есірткілер, есірткісі бар дәрілер, қару (спорттық-аңшылық клубтарының мүшелері үшін тиісті құжаттары бар бір тегіс ұңғылы мылтық және 100 патронын) алып кіруге және шығаруға рұқсат етілмейді.

Телефон
Көптеген қонақүйлерде телефон болады, ол қосқыш арқылы немесе тікелей байланыспен жұмыс істейді. Сонымен қатар, көшелерде және пошта бөлімшелерінде қоғамдық телефон-автоматтар бар. Телефон-автоматтарында жетондар мен телефон карточкалары жұмыс істейді, оларды пошта бөлімшелерінен немесе қонақ үйден сатып алуға болады.

Елде болу ерекшеліктері
Түркияда қонақтарға ерекше құрмет көрсетіледі, сондықтан жиі күлімсіреп, түрік тілінде бірнеше сөзді жаттап алғаныңыз жөн. Кішігірім дүкендер мен базарларда саудаласу дәстүрі бар, мұны үлкен сауда орталықтарында да, зергерлік бұйымдар мен тері өнімдерін сататын жерлерде де жасауға болады, сондай-ақ таксистермен де — бағаны 1,5-2 есеге төмендетуге болады. Көшеде және қоғамдық орындарда ішімдік ішу жағымсыз әсер әкелуі мүмкін. Бөтелкедегі суды ішу ұсынылады. Түркиядағы полиция қатаң, заңдары да қатаң. Қара жабық киімді әйелдерді суретке түсіруге болмайды. Мешітке және жеке үйлерге кіргенде аяқ киімді шешу керек.
Не сатып алу керек

• ·Әшекейлер, киімдер (жібек көйлектер)
• ·Жамылғылар мен орамалдар
• ·Тері өнімдері
• ·Түрік тәттілері
• ·Қолмен тоқылған кілемдер мен маталар
• ·Каппадокияда қыштан жасалған бұйымдар
• ·Зәйтүн майынан жасалған сабын, сондай-ақ сусабындар мен кремдер.

Қонақ үйлер
Түрік қонақ үйлері өте әртүрлі және кең тақырыпты. Таңдау кезінде тек қана «жұлдыздар» санымен шектелмей, нақты нұсқаларды қарастыру қажет. Арасындағы арақашықтығы 200 метр болатын «төрт жұлдызды» 2 қонақ үйдің бір-бірінен айырмашылығы аспан мен жердей болуы мүмкін.

Қыста Жерорта теңізі жағалауындағы барлық «бес жұлдызды» қонақ үйлер жабық бассейндермен жұмыс істейді, сондай-ақ талассотерапиямен және гольф алаңдарымен қонақ үйлер бар. Қысқы демалысты қарастыратын болсақ, мысалы Паландокендегі қонақ үйлер негізінен 4-5 жұлдызды, тағамдары «жарты пансионат» пен «барлығы қосылған» шарттарымен жұмыс істейді. Улудаг қонақ үйлері салыстырмалы түрде кішкентай, 80 бөлмеден аспайды. Емдік қызмет беретін Кангалда және Яловада санаторий типіндегі қонақүйлерде тұру ұсынылады: олардан көп жайлылық пен қызмет көрсетуді күтуге болмайды.

Стамбұлдағы қонақ үйлердің сапасы мен қызмет көрсету деңгейі олардың орналасқан ауданына байланысты. Мысалы, Лалели (сатып алушылар орталығы) ауданындағы қонақ үйлердің деңгейі басқа аудандармен салыстырғанда төмен болуы мүмкін.

Жағажайлар
Түркия жағалауында түрлі типтегі жағажайларды табуға болады — бұл Белек пен Сидеде құмды жағажайлар, Кемер мен Анталияда тасты жағажай, Эгей теңізінде көбінесе қиыршық тас. Түркияда жүзге жуық жағажай «көк ту» белгісімен марапатталған.

Шәйпұл
Түркияда шәйпұл қалдыру әдетке айналған. Шәйпұлдың мөлшері сізге көрсетілген қызмет деңгейіне байланысты. Әдетте, шәйпұл 10% құрайды.

Пайдалы телефон нөмірлері
Полиция: 155, жедел жәрдем: 112, өрт қызметі: 110, анықтама (телефондар): 118, жол полициясы: 154

Ескерту: Туристер жергілікті заңдарды, тәртіп нормаларын, дәстүрлерді және діни әдеттерді құрметтеуге міндетті. Заңдардың сақталмауы жауапкершілікке тартылуына әкелуі мүмкін. Жеке қауіпсіздік ережелерін сақтаңыз, мүліктің және құжаттардың сақталуын бақылаңыз. Құнды заттарды қонақ үй сейфінде сақтаңыз, паспортыңыз бен визаның көшірмесін жасаңыз.